Zielony wymiar Metropolii. Informacje o parkach i zieleńcach znajdziesz na InfoGZM

Blisko 1/4 powierzchni Metropolii zajmują lasy, parki i zieleńce. Gdzie się znajdują, jaką mają powierzchnię i z jakich atrakcji można skorzystać? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć na mapie interaktywnej GreenGZM.
Coraz wyraźniej dostrzegamy wielowymiarowe znaczenie terenów przyrodniczych dla takich obszarów jak GZM. Trzeba kompleksowo eksponować ten potencjał nie tylko w skali pojedynczej gminy, ale i całej Metropolii, budując sukcesywnie jej zielony wizerunek. Dlatego też przygotowaliśmy stronę GreenGZM prezentującą „zielony wymiar” Metropolii.

Wbrew utartym stereotypom, odnoszącym się do przemysłowej przeszłości wielu miast dzisiejszej Metropolii, tereny zieleni i lasy zajmują znaczną jej część – łącznie ponad 1/4 całego obszaru GZM. Same lasy to aż 25,4 proc., a parki i zieleńce (wg GUS – tereny zieleni publicznej będące w gestii samorządów) to ok. 1 proc. powierzchni wszystkich 41 gmin.

Przykładowo Chorzów cechuje się największym udziałem powierzchni terenów zieleni ogółem w stosunku do swojej powierzchni. To aż ok. 20 proc. m.in. dzięki największemu w Polsce Parkowi Śląskiemu. Natomiast do gmin o największej liczbie parków zaliczyć można Sosnowiec (ok. 17), a także Tychy, Bytom, Rudę Śląską i Katowice.

W przypadku skwerów w czołówce są Zabrze (ok. 290) oraz Gliwice, Chorzów, Będzin i Bieruń. Pod względem wielkości udziału terenów leśnych w stosunku do powierzchni gminy, na pierwszym miejscu jest Kobiór: ponad 82 proc., a wśród miast na prawach powiatu Katowice, gdzie lasy zajmują blisko 40 proc. powierzchni.

Gminy o największym wskaźniku udziału terenów zieleni w stosunku do powierzchni gminy

GreenGZM to pierwsza taka próba zbiorczego i całościowego zebrania informacji o terenach zieleni i lasach w GZM. Składa się na nią:

interaktywna mapa terenów zieleni publicznej na tle kompleksów leśnych i terenów prawnie chronionych; dodatkowo dla danego parku opracowany jest jego krótki opis z informacją o głównych atrakcjach i zestawem zdjęć; mapa posiada też takie funkcjonalności jak: filtrowanie parków według powierzchni i wybranych atrakcji, czy dodanie warstw prezentujących formy ochrony przyrody;
galeria parków – zestawienie wszystkich parków w gminach GZM wraz z informacjami o posiadanych atrakcjach, galerią zdjęć, a także prostym odniesieniem do mapy i możliwością wyznaczenia trasy do wybranego parku;
broszura informacyjna, zawierająca zestaw podstawowych pojęć i definicji związanych z tematyką przyrodniczą (np. teren zieleni, las, rozwój zrównoważony, system przyrodniczy miasta, usługi ekosystemowe, zielona infrastruktura itp.) oraz podstawowe dane liczbowe i procentowe dla GZM nt. terenów zieleni i lasów.

Warto dodać, że obecne zasoby przyrodnicze w gminach GZM lub w ich sąsiedztwie, to częściowo zasługa inicjatywy z lat sześćdziesiątych XX wieku – stworzenia tzw. Leśnego Pasa Ochronnego dla ówczesnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jego efekty widoczne są do dziś, choć zwykle brakuje świadomości, że to inicjatywa sprzed ponad pięciu dekad.

Terenów zieleni nie można postrzegać jako obciążenia budżetowego, generującego jedynie konieczność utrzymania i pielęgnacji. Warto widzieć w nich czynnik podnoszący atrakcyjność gminy. Nie tylko pod względem komercyjnym, ale przede wszystkim pod względem kreowania zdrowych i przyjaznych warunków życia, zmniejszającej znacznie obciążenia środowiskowe wynikające z zabetonowanej i zabudowanej przestrzeni. W dobie konkurencji o mieszkańca i inwestora oraz rosnącej świadomości ekologicznej nabiera to dziś coraz większego znaczenia. Priorytetem powinno być dbanie o stan ilościowy i jakościowy parków, skwerów i otwartych terenów w ośrodkach sportu i rekreacji w miastach.

Parki, skwery, tereny rekreacyjne i kompleksy leśne to ważny element struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i całej Metropolii. Prócz podstawowej funkcji przyrodniczej (biologicznej, hydrologicznej i klimatycznej), pełnią one liczne funkcje poza przyrodnicze (społeczną, zdrowotną, estetyczną, promocyjną). Wpływają też na kompozycję i estetykę przestrzeni zurbanizowanej, a nierzadko motywują decyzje lokalizacyjne. Mieszkanie w sąsiedztwie terenu zieleni czy zbiornika wodnego zawsze jest atrakcyjne i podnosi wartość nieruchomości. Tereny te odgrywają także ważną rolę neutralizującą wobec negatywnych zjawisk klimatycznych. Są przeciwwagą dla powierzchni uszczelnionych i kumulujących ciepło, a ich zdolność do retencjonowania wody i podnoszenia wilgotności wpływa na tzw. proces mitygacji (niwelowania negatywnych skutków globalnego ocieplenia) i adaptacji (przystosowywania się do nowych warunków klimatycznych).

Mapa GreenGZM