Zgodnie z najnowszymi zapisami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju gmina może opracować strategię rozwoju, która powinna być spójna ze strategią rozwoju województwa oraz strategią rozwoju ponadlokalnego, obejmującą tę gminę. Strategia rozwoju gminy zawiera wnioski z diagnozy, przygotowanej na potrzeby tej strategii oraz określa w szczególności:

• cele strategiczne rozwoju w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym;
• kierunki działań podejmowanych dla osiągnięcia celów strategicznych;
• oczekiwane rezultaty planowanych działań, w tym w wymiarze przestrzennym, oraz wskaźniki ich osiągnięcia;
• model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy;
• ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie;
• obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa, o której mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, 1571 i 1815), wraz z zakresem planowanych działań;
• obszary strategicznej interwencji kluczowe dla gminy, jeżeli takie zidentyfikowano, wraz z zakresem planowanych działań;
• system realizacji strategii, w tym wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych;
• ramy finansowe i źródła finansowania.

Na władzach gminy spoczywa obowiązek aktywnego sterowania procesami rozwoju lokalnego poprzez działania regulacyjne, inicjujące, organizujące i stymulujące. Wymaga to aktywności, kreatywności, innowacyjności i determinacji w działaniach władz gminy, znajomości uwarunkowań i mechanizmów jej rozwoju, wiedzy i umiejętności umożliwiających stosowanie nowoczesnych metod zarządzania i podejmowanie racjonalnych decyzji prorozwojowych oraz zastosowanie właściwych instrumentów oddziaływania na skalę i tempo tegoż rozwoju.

Gminy to złożone i trudne do zarządzania organizacje, działają w szybko zmieniających się i często nieprzewidywalnych warunkach związanych z ich otoczeniem. Tworzą one uwarunkowania zewnętrzne w postaci zestawu szans i zagrożeń dla ich dalszego rozwoju. Właśnie przez profesjonalne zarządzanie można zwiększyć ich zdolność adaptacyjną do tych warunków. Z drugiej strony konieczne jest całościowe i zintegrowane podejście do rozwiązywania problemów rozwojowych gminy. Dlatego dla potrzeb zarządzania ważne jest dobre rozpoznanie tych problemów, charakteru oraz siły powiązań i wzajemnych oddziaływań*.

Źródło: „Strategiczne zarządzanie rozwojem gminy”, Marek Ziółkowski, 2015 r.